Daan en Kate zijn de vaste waarden in de tuinen van Dordwijk, maar er is nog een derde hovenier die er blijvend zijn stempel op heeft gedrukt. Wie de film Portret van een Tuin over het landgoed heeft gezien, weet natuurlijk meteen wie hier wordt bedoeld: dat is Jan Freriks.
Door de op diverse internationale festivals vertoonde documentaire van Rosie Stapel uit 2015 raakte de ‘stille kracht’ van Dordwijk ineens bekend bij een breed publiek. Tot in New York leerden tuinfliefhebbers hem kennen. Maar onder zijn collega-tuinders en bij gevorderde amateurs geldt Jan al sinds jaar en dag te boek als een grootheid op zijn vakgebied. Om niet te zeggen: als een levende legende.
Tuinbroeder Petrus
Jan werd in 1929 in het Overijsselse Wijhe geboren. Hij kijkt terug op een lange carrière in de fruitteelt. Jan doorliep de ‘landbouw-winterschool’ en daarna de fruitteeltvakschool in Terwolde, waarna hij onder andere werkte als onderzoeker op proefboomgaard De Schuilenburg in Lienden.
Jan met tuinvrouw Agaath van Villa Augustus
Tuinbroeder Petrus van de Sion-abdij in Diepenveen en tuinbaas Otten van landgoed De Gelder in Wijhe brachten Jan de fijne kneepjes van de teelt van leifruit bij. Ongehinderd door zijn hoge leeftijd is Jan nog altijd actief om dat specialisme door te geven aan nieuwe generaties tuinders. Een van de redenen waarom hij in 2013 werd geridderd in de Orde van Oranje-Nassau.
Beheerste snoei
Sinds jaar en dag is Jan ook een regelmatige verschijning op Dordwijk. Daan beschouwt hem als zijn grote leermeester in de ‘beheerste snoei’ ofwel de taille raisonnée: de bijna zen-boeddhistische hovenierskunst die voor het opleiden van vormbomen vereist is.
Dankzij Jan en na vijftien jaar geduldig wachten, beschikt Dordwijk inmiddels over een eigen berceau (loofgang) vol peren en over met tuinmuren begroeid met peren, abrikozen, perziken, abrikozen en andere ‘moeilijke’ fruitsoorten die alleen op deze wijze in ons klimaat kunnen gedijen.
Behalve tegen muren en over een berceau zijn er ook andere, vrijstaande siervormen waarin leifruit wordt geteeld, zoals in ketel-, vaas-, kandelaar- en bekervormen. Op Dordwijk is zo onder meer een peer aangeplant die in bekervorm is opgekweekt. En ook in dit geval weer: met de complimenten van Jan Freriks.
Meer weten over de teelt van leifruit? Een beknopte geschiedenis ervan vind je online onder andere hier. Van Jan Freriks zelf verscheen Hovenierskunst/De teelt van leifruitbomen, een boek dat in 1997 verscheen en tweedehands nog goed vindbaar is. De meester-hovenier wijst er liefhebbers stap voor de stap de weg in naar het opkweken van leifruit in eigen (kleine) tuin.