Pomologie is de plantkunde die zich toelegt op de studie van fruitsoorten en fruitvariëteiten, en de beschrijving en classificatie daarvan. De omstreeks 1700 in het Duitse Freienhagen geboren Johann Hermann Knoop wordt beschouwd als de grondlegger van deze tak van wetenschap.
Knoop wijdde er vele geschriften aan nadat hij in Leeuwarden als hortulanus aan het werk was gegaan. In de Friese hoofdstad zwaaide hij de de scepter over de tuinen van het vijf hectaren grote landgoed Mariënburg, eigendom van de adellijke Maria Louise van Hessen-Kassel, een aangetrouwd familielid en prinses van de Oranjes.
Op de percelen van de weduwe van stadhouder Johan Willem Friso verbouwde Johann Hermann Knoop onder andere appels en peren en voor die tijd heel exotische vruchten als ananas, citrusvruchten en meloenen, die hij teelde met behulp van broeibakken en stookkassen.
Illustratie uit Pomologie
Drankzucht
Knoops eerste verhandeling over zijn beroep verscheen in 1752 onder de titel De beknopte huishoudelyke hovenier, een boek dat overigens met 448 pagina’s zo beknopt nog niet was. In die bibliotheek zouden nog vele dikke pillen van zijn hand volgen. Het feit dat Knoop in 1749 door zijn bazin wegens drankzucht werd ontslagen, had in elk geval op zijn schrijftempo en onderzoeksdrift geen invloed.
Een van Knoops bekendste werken is de Pomologia, een inventarisatie in woord en beeld van ‘de beste appel- en peervariëteiten die in Nederland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en andere landen met uitsterven bedreigd waren en daarom gekweekt werden’. Meer dan honderd van die appel- en perenrassen staan erin beschreven. Van het Syden Hempje, dat ook op Dordwijk wordt geteeld, tot de Joopen, de Pomme de Palestina en de Zoete Bobbert. En van de Diamand-Peer tot de Hoe Langer Hoe Liever en de Gezegende Peer.
Teeltbijbel
Pomologia werd in 1758 uitgebracht door Abraham Ferwerda, boekhandelaar, uitgever en oprichter van de Leeuwarder Courant. Het boek heeft vele herdrukken en edities beleefd en geldt ook na ruim 250 jaar nog als een bijbel voor de internationale hovenierswereld. In 2015 is het oorspronkelijke boek in een replica opnieuw verschenen en verkrijgbaar bij bol.com.